Biết đọc bản vẽ xây dựng là yêu cầu cần thiết và tối thiểu trước khi thi công công trình. Giúp KTS hiểu rõ sản phẩm hơn để cùng chủ nhà trao đổi các vấn đề liên quan. Chính vì vậy, bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn các bước cơ bản nhất để đọc một bản vẽ xây dựng cho nhà ở.

Quy định về khung bản vẽ và khung tên trong bản vẽ thiết kế

Trong bản vẽ xây dựng, khung bảng vẽ là hình chữ nhật dùng để giới hạn phần giấy và thông tin trên đó. Khung bên ngoài là nét liền đậm, cách mép từ giấy sau khi xén 10mm đối với khổ A0 và A1, hoặc 5mm đối với khổ giấy A2, A3 và A4. Đối với hồ sơ của, các bản vẽ sẽ được đóng thành tập, cạnh trái của khung bản vẽ cách mép tờ giấy 25mm để đóng gáy.

Khung tên bản vẽ kỹ thuật có thể được đặt theo chiều dọc hoặc chiều ngang phụ thuộc vào cách trình bày của người thiết kế. Đa số khung tên được đặt cạnh dưới và góc phải của bản vẽ. Trong đó khung tên của mỗi bản vẽ phải được đặt sao cho các chữ ghi trên khung tên có dấu hướng lên trên hay hướng sang trái đối với bản vẽ để thuận tiện cho việc tìm kiếm bản vẽ và giữ cho bản vẽ không bị thất lạc.

Bản vẽ thiết kế được đặt trên khổ giấy A3 và khung tên được bố trí bên phải của trang giấy nằm ngang.

Nội dung ở khung tên gồm các thông tin bao gồm: số thứ tự và nội dung cần ghi

1. Phần ghi chú gồm: Lần nộp, nội dung điều chỉnh và ngày nộp.

2. Tên chủ đầu tư và địa chỉ, chức danh nếu có

3. Tên dự án và địa chỉ của dự án

4. Tên công trình

5. Tên đơn vị tư vấn thiết kế, địa chỉ, chức danh, ký, ghi rõ họ tên, đóng dấu công ty

6. Hạng mục thực hiện: Kiến trúc, kết cấu hay điện nước

7. Tên bản vẽ

8. Số hợp đồng

9. Giai đoạn thực hiện

10. Năm hoàn thành

11. Tỉ lệ bản vẽ

12. Ký hiệu bản vẽ

Tỷ lệ trong cách đọc bản vẽ thiết kế

Tỷ lệ của bản vẽ là tỷ số giữa kích thước đo trên hình biểu diễn và kích thước tương ứng đo trên vật thể ngoài thực tế. Tùy theo khổ bản vẽ, kích thước và mức độ phức tạp của đối tượng cần biểu diễn mà lựa chọn một trong các tỷ lệ: 1:5, 1:10, 1:50, 1:100, 1:200, 1:500, 1:1000 hay 1:2000. Vậy tỉ lệ này tương ứng với các thông số như thế nào trong bản thiết kế.

1.Tỉ lệ 1:50.000 đến 1:2000

Phạm vi tỉ lệ bản vẽ nhỏ, được thu nhỏ lại rất nhiều so với thực tế. Thường áp dụng với những kích thước lớn: bản đồ, bản đồ đô thị, vùng hay thậm chí thị trấn nhỏ. Tỉ lệ này còn dùng trong các quy hoạch đô thị – vùng – tổng thể, khảo sát quang trắc trên không.

2.Tỉ lệ 1:1000 đến 1:500

Dùng khi cần tổng quan và vị trí của công trình trong mạng lưới đô thị như khu phố. Đặc điểm là làm nổi bật các cơ sở hạ tầng và các thành phần khác. Hữu ích cho các cuộc khảo sát về chiều cao công trình cũng như khu đất sử dụng

3.Tỉ lệ 1:250 đến 1:200

Thường tập trung cho mặt bằng, mặt cắt và mặt đứng trong các tòa nhà lớn. Thậm chí có thể xem xét đến các thành phần không gian và bố cục.

4. Tỉ lệ từ 1: 150 đến 1: 100

Sử dụng cho phương pháp tiếp cận ban đầu của công trình nhỏ. Với các tòa nhà lớn hơn, KTS sẽ dự tính các bản vẽ và mô hình chi tiết hơn. Bao gồm các yếu tố cấu trúc và bố cục được xác định rõ hơn.

5. Tỉ lệ 1:75 đến 1:25

Với kết cấu, bố cục và sự liên hệ giữa các tầng hoặc cũng có thể phóng to các phòng. Công dụng: có chi tiết hơn các thành phần cụ thể như hệ thống ống nước, điện hoặc kết cấu.

6.Tỷ lệ 1:20 và 1:10

Đại diện cho đồ nội thất, trình bày hoạt động,  thành phần, cấu trúc, thể hiện chi tiết bản vẽ.

7. Tỉ lệ 1:5 đến 1:1

Đòi hỏi việc truyền đạt các chi tiết kỹ thuật với độ chính xác cao hơn.

Mỗi quy mô công trình và yêu cầu thực tế khi thiết kế sẽ chọn tỉ lệ phù hợp. Tỉ lệ 1:100 thường dùng trong hồ sơ thiết kế nhà, biệt thự hay nhà phố hiện đại.

Ký hiệu thường gặp trong bản vẽ xây dựng

Quy định về các nét vẽ trong thiết kế

– Giúp KTS hoặc người thực hiện thi công nắm được nhiều chi tiết thông tin liên quan đến bản vẽ.

– Nếu bản vẽ có nhiều nét vẽ trùng nhau, kiến trúc sư sẽ ưu tiên thứ tự sau:
+ Nét liền đậm (đường bao thấy, cạnh thấy)
+ Nét đứt (đường bao khuất, cạnh khuất)
+ Nét chấm gạch mảnh (giới hạn mặt phẳng cắt có hai nét đậm ở hai đầu)
+ Nét chấm gạch mảnh (đường tâm, trục đối xứng)
+ Nét liền mảnh (đường kích thước)

Quy định ghi kích thước trong khi đọc bản vẽ

3 thành phần đó là đường dóng, đường kích thước và con số kích thước. Được KTS biểu diễn theo thứ tự: vẽ đường dóng, vẽ kích thước và ghi con số kích thước.

Kích thước ghi trên bản vẽ là kích thước thật của vật thể, không phụ thuộc vào tỷ lệ của hình biểu diễn
Đơn vị đo kích thước dài là mm, không ghi đơn vị sau con số kích thước
Đơn vị đo cao trình là m, không ghi đơn vị sau con số kích thước
Đơn vị đo kích thước góc là độ, phút, giây và phải ghi đơn vị sau con số kích thước

Các ký hiệu thường gặp trong bản vẽ xây dựng :

Cửa sổ, lỗ trống trong bản vẽ cũng có những ký hiệu riêng. Dưới đây là những ký hiệu mà bạn thường gặp trong quá trình đọc bản vẽ, bạn nên nắm được.

Ký hiệu cửa đi:

Biểu thị các loại cửa đi như cửa đơn, cửa kép… và cách mở. Vật liệu, cấu tạo, kỹ thuật ghép, lắp dựng vào tường không liện quan kí hiệu này.

 

Ký hiệu cầu thang và đường dốc:

Thể hiện tất cả các loại cầu thang và đường dốc thoải, không liên quan đến vật liệu xây dựng. Nếu bản vẽ có tỉ lệ 1:100 hoặc lớn hơn, ký hiệu cầu thang phải thể hiện chi tiết cả vật liệu cũng như cấu tạo theo đúng tỉ lệ tính toán của kết cấu.

Ký hiệu vật liệu xây dựng:

Những ký hiệu vật liệu xây dựng này giúp bạn nắm được vật liệu nào sử dụng trong công trình đang thi công, từ đó bạn có thể giám sát được phần nào tiến độ công việc đang thực hiện.

Ký hiệu bản vẽ thiết kế nội thất:

Đây là những ký hiệu đồ dùng nội thất cơ bản sử dụng trong nhà. Ngoài ra còn rất nhiều đồ dùng nội thất khác được sử dụng, bạn có thể dựa trên hình dáng của đồ vật để biết được đồ đó là gì. Các kí hiệu này được vẽ trên nguyên lí mặt bằng tức là hình chiếu từ phía trên nhìn xuống với mặt cắt cao độ 900mm.

Cách đọc bản vẽ xây dựng theo trình tự, đơn giản và dễ hiểu

Bước 1: Khi bạn nhận được hồ sơ thiết kế hoàn chỉnh của một công trình, bạn cần đọc bản vẽ tổng mặt bằng trước. Đọc phần này để biết mối liên hệ giữa các hạng mục trong ngôi nhà với nhau cũng như không gian cảnh quan xung quanh của công trình. Cách đọc đơn giản là đọc lần lượt, đọc từ mặt bằng tầng 1, tầng 2… rồi xem đến chức năng bên trong của ngôi nhà như phòng khách, phòng ngủ, phòng bếp, phòng thờ, nhà vệ sinh, khu hành lang, cửa chính, cửa phụ.

Bước 2: Đọc bản vẽ phối cảnh để hiểu cũng như hình dung được tổng thể của ngôi nhà sau khi hoàn thiện.

Bước 3: Đọc bản vẽ mặt đứng để nắm được sơ bộ hình dáng kiến trúc bên ngoài của công trình.

Bước 4: Đọc bản vẽ mặt cắt để hiểu rõ không gian mỗi tầng trong công trình cần xây dựng.

Bước 5: Đọc bản vẽ kết cấu, chú ý đến các thông số như móng, cột, dầm, sàn, cầu thang…

-Cách đọc bản vẽ mặt bằng: 

Kích thước chiều dài, chiều rộng thông thủy mỗi phòng

Các kích thước để xác định vị trí và chiều rộng các lỗ cửa nằm trên các tường hoặc vách ngăn trong nhà, chiều rộng các cánh thang,…

Kích thước và chiều dày các tường, vách ngăn, kích thước mặt cắt các cột

Kích thước ghi diện tích từng phòng dùng đơn vị diện tích là m2 nhưng không ghi đơn vị sau con số kích thước và có nét gạch dưới con số chỉ diện tích

Trong bản vẽ mặt bằng này bạn sẽ thấy các ký hiệu đồ dùng nội thất như bàn, ghế sofa, tủ, giường ngủ, chậu rửa, bồn tắm… Trên mặt bằng cũng có cầu thang chỉ hướng đi lên bằng đường gấp khúc nếu đó là nhà cao tầng.

-Cách đọc bản vẽ mặt đứng:

Bản vẽ mặt đứng là hình cắt dùng mặt phẳng cắt song song với mặt phẳng hình chiếu đứng. Đối với các công trình kiến trúc thì mặt đứng là hình chiếu thẳng góc thể hiện hình dáng bên ngoài của ngôi nhà. Bản vẽ này thể hiện vẻ đẹp về nghệ thuật, hình dáng, tỉ lệ cân đối giữa các kích thước cũng như từng không gian của ngôi nhà.

Mặt đứng của ngôi nhà là hình dáng bên ngoài của ngôi nhà, có thể nhìn từ trước, từ sau hay từ trái hoặc từ bên phải. Để có cách đọc bản vẽ mặt đứng chính xác cần lưu ý mặt đứng hướng ra phía nhiều người qua lại.

Trong bản vẽ mặt đứng không cần ghi kích thước, nếu cần thiết kế ghi thêm tên các trục tường biên phù hợp với các trục ghi trên mặt bằng. Ví dụ mặt đứng trục A-C là hướng nhìn vào mặt tiền của ngôi nhà, mặt đứng trục 5-1 là hướng nhìn vào phía bên phải ngôi nhà, mặt đứng trục 1-5 là hướng nhìn vào phía bên trái ngôi nhà, và hướng trục C-A là hướng nhìn từ phía sau ngôi nhà. Đây là những điểm cần chú ý để có cách đọc bản vẽ xây dựng đơn giản, chính xác.

-Cách đọc bản vẽ mặt cắt: 

Bản vẽ mặt cắt của ngôi nhà là các hình cắt thu được khi dùng một hay nhiều mặt cắt tưởng tượng thẳng đứng, song song với các mặt phẳng hình chiếu cơ bản cắt ngang qua không gian trống của ngôi nhà. Nếu mặt cắt bố trí dọc theo chiều dài thì gọi đó là hình cắt dọc, nếu bố trí theo chiều ngang ngôi nhà thì gọi là hình cắt ngang.

Mặt cắt này cho bạn biết chiều cao của các tầng, các lỗ cửa sổ và cửa ra vào, kích thước tường, cầu thang… cũng như vị trí và hình dáng chi tiết kiến trúc ngang trang trí bên trong các phòng.

-Cách đọc bản vẽ phối cảnh:

Bản vẽ phối cảnh sẽ cho bạn hình ảnh giống như thực tế về công trình cần xây dựng, giúp bạn hình dung được ngôi nhà của mình sẽ như thế nào sau khi hoàn thiện.

Hiện nay với công nghệ hiện đại cũng như sử dụng nhiều phần mềm khác nhau, kiến trúc sư có thể tạo bản vẽ phối cảnh với màu sắc tự nhiên, giống như ngôi nhà thật của bạn.

-Cách đọc bản vẽ kết cấu:

Trong bản vẽ kết cấu sẽ sử dụng các nét vẽ chủ đạo như sau:

• Cốt chịu lực vẽ bằng nét liền đậm (s đến 2s)
• Cốt phân bố, cốt đai vẽ bằng nét liền đậm vừa (2s)
• Đường bao quanh cấu kiện vẽ bằng nét liền mảnh (3s)
• Con số ghi trước ký hiệu φ chỉ số lượng thanh thép. Nếu chỉ dùng một thanh thì không cần ghi

Ở dưới đoạn đường dóng nằm ngang, con số đứng sau chữ L chỉ chiều dài thanh thép kể cả đoạn uốn móc ở đầu nếu có. Con số đứng sau chữ a chỉ khoảng cách giữa hai trục thanh thép kế tiếp cùng loại.

Chỉ cần ghi đầy đủ đường kính, chiều dài…của thanh thép tại hình biểu diễn nào gặp thanh cốt thép đó lần đầu tiên. Các lần sau gặp lại, những thanh cốt thép đó chỉ cần ghi số ký hiệu mà thôi.

Khi đọc bản vẽ kết cấu, bạn cần chú ý:

Đầu tiên đó là xem bố trí cốt thép trên hình chiếu chính, từ đó căn cứ vào số hiệu thanh thép, tìm vị trí của chúng trên các mặt mắt để biết vị trí cốt thép cũng hình khai triển trong bảng kê.

Tiếp theo đó là các mặt cắt nên bố trí gần hình chiếu chính. Nếu mặt cắt vẽ theo một tỉ lệ khác với tỉ lệ của hình chiếu chính thì cần ghi rõ tỷ lệ của mặt cắt đó. Thường bản vẽ kết cấu bê tông cốt thép vẽ theo tỷ lệ 1:20, 1:50, 1:100.

-Cách đọc bản vẽ móng trong nhà ở:

Trong bản vẽ này bạn sẽ thấy được 5 chi tiết, 5 mặt cắt của các loại móng như sau:
Mặt cắt móng móng
Chi tiết cổ móng
Mặt cắt tường móng
Mặt cắt dầm chân thang
Chi tiết móng đơn

 

Trên đây là các thông tin cơ bản và các bước cần thiết giúp đọc bản vẽ xây dựng, cụ thể là bản vẽ nhà ở. Từ đó,hiểu rõ hơn về thiết kế cũng như phần nào giám sát được tiến độ công trình. Nếu bạn cần tư vấn về thiết kế cũng như các vấn đề liên quan đến xây dựng, bạn có thể liên hệ trực tiếp với chúng tôi:

Liên Hệ: CÔNG TY TNHH DỊCH VỤ THIẾT KẾ XÂY DỰNG KIM TRỌNG PHÁT

Địa chỉ: 23 Lê Thị Trung, Phường Phú Lợi, Thủ Dầu Một, Bình Dương.

Email: kimtrongphat@gmail.com

Hotline: 09.77.44.32.32 – Kinh doanh: 0908 005 622 – Kinh doanh 2: 0274 651 2361